4. Postępowanie legislacyjne z projektem ustawy w Senacie

Rozdział ten przedstawia postępowanie legislacyjne w Senacie, przebieg prac nad uchwaloną przez Sejm ustawą, jak również źródła informacji o procesie legislacyjnym w Senacie. Zgodnie z Konstytucją w Senacie zasiada 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. 

Zgodnie z Kodeksem wyborczym są to wybory większościowe, przeprowadzane w okręgach jednomandatowych. 

Odmienności kompetencyjne Sejmu i Senatu są wyraźnie widoczne w zakresie funkcji ustawodawczej. Uprawnienie Senatu w pracach ustawodawczych wynika z trybu rozpatrywania przez Sejm stanowiska Senatu w sprawie danej ustawy określonego w art. 121 ust. 3 Konstytucji. Przepis ten ma fundamentalne znaczenie dla kształtu relacji ustrojowych między obiema izbami. 

Obie izby (Sejm i Senat) na równych prawach – każda większością 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby swoich członków – uchwalają ustawę o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której ma nastąpić przekazanie kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach organowi międzynarodowemu lub organizacji międzynarodowej.

Konstytucja 

Art. 121. 3. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Konstytucja uregulowała kompetencje Sejmu i Senatu w postępowaniu ustawodawczym nierównorzędnie. Pozycja Sejmu jest w tym procesie uprzywilejowana w relacji do pozycji Senatu. Potwierdzają to następujące unormowania konstytucyjne: 

3) Senat musi zająć stanowisko wobec ustawy w konstytucyjnie wyznaczonym terminie, a brak stanowiska uznaje się za przyjęcie ustawy; 

Konstytucja 

Art. 121. 1. Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi. 2. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm. 

Art. 90. 2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. 

Art. 123. 3. W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni. 

Art. 223. Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi. 

Art. 235. 2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat.

Regulamin Senatu 

Art. 52. 1. Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu i Prezydentowi potwierdzony swoim podpisem tekst uchwalonej przez Sejm ustawy.

Organami Senatu są: 

1) Marszałek Senatu; 

2) Prezydium Senatu; 

3) Konwent Seniorów; 

4) Komisje sejmowe.

Marszałek jest wybierany podczas pierwszego posiedzenia Senatu. Kandydata na Marszałka Senatu przedstawia co najmniej 10 senatorów. Jego wybór przeprowadza marszałek senior, powoływany przez Prezydenta spośród najstarszych wiekiem senatorów. Wybór jest dokonywany poprzez przyjęcie uchwały większością głosów. Senat wybiera nie więcej niż czterech wicemarszałków spośród kandydatów zgłoszonych przez co najmniej 10 senatorów, podejmując uchwałę bezwzględną większością głosów. 

Marszałek reprezentuje Senat, stoi na straży jego praw i godności. Ustala plan pracy izby i projekt porządku obrad, zasięgając opinii Konwentu Seniorów. Zwołuje posiedzenia Senatu, przewodniczy jego obradom i czuwa nad ich przebiegiem. Sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich i zleca im rozpatrzenie określonych spraw. Udziela senatorom pomocy w wykonywaniu mandatu. 

Marszałek zwołuje też posiedzenia Prezydium Senatu i Konwentu Seniorów oraz przewodniczy ich obradom. Marszałek Senatu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Senatu, nadaje statut kancelarii i ustala projekt jej budżetu. 

Zgodnie z Konstytucją Marszałek Senatu przejmuje obowiązki Prezydenta, jeśli Marszałek Sejmu nie może ich wykonywać. W zastępstwie Marszałka Sejmu przewodniczy obradom Zgromadzenia Narodowego. 

Wicemarszałkowie zastępują marszałka w przewodniczeniu obradom Senatu. W jego zastępstwie mogą też wykonywać powierzone mu funkcje. 

W art. 8 Regulaminu Senatu zostały wskazane kompetencje Marszałka Senatu.

Regulamin Senatu 

Art. 8. 1. Marszałek Senatu: 

1) stoi na straży praw i godności Senatu; 

2) reprezentuje Senat; 

3) prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Sejmem, z parlamentami innych krajów, a także z instytucjami oraz innymi organami Unii Europejskiej; 

3a) prowadzi sprawy z zakresu współpracy i opieki nad Polonią i Polakami za granicą; 

4) ustala plan pracy Senatu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów; 

5) zwołuje posiedzenia Senatu; 

6) ustala projekt porządku obrad po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów; 

7) przewodniczy obradom Senatu i czuwa nad ich przebiegiem; 

8) nadaje bieg sprawom przedkładanym Senatowi, zarządza drukowanie ustaw uchwalonych przez Sejm, projektów ustaw, projektów uchwał, sprawozdań i opinii komisji senackich oraz innych dokumentów stanowiących przedmiot obrad Senatu lub komisji, a także doręczenie ich senatorom; 

8a) (uchylony) 

9) sprawuje nadzór nad terminowością prac Senatu i jego organów; 

10) sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich i zleca im rozpatrzenie określonych spraw; 

11) zwołuje posiedzenia Prezydium Senatu, przewodniczy obradom i kieruje jego pracami; 12) zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom; 

13) czuwa nad wykonywaniem wobec Senatu, organów Senatu i senatorów konstytucyjnych i ustawowych obowiązków przez organy państwowe i samorządu terytorialnego, podporządkowane im jednostki oraz inne obowiązane podmioty; 

14) dokonuje ocen wykonywania przez organy państwowe i samorządu terytorialnego obowiązków wobec Senatu, organów Senatu i senatorów oraz przedstawia te oceny senatorom; 

15) udziela senatorom pomocy w wykonywaniu mandatu i podejmuje, na ich wniosek, odpowiednie działania zmierzające do załatwienia przedłożonych spraw; 

16) sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na całym obszarze należącym do Senatu; 16a) określa, w drodze zarządzenia, zasady wstępu osób wykonujących zawodową działalność lobbingową, osób biorących udział w wysłuchaniu publicznym oraz publiczności na posiedzenia Senatu lub komisji senackich, uwzględniając konieczność przestrzegania powagi, porządku i wymagań bezpieczeństwa; 

16b) określa, w drodze zarządzenia, wynikające z ochrony informacji niejawnych zasady postępowania w przypadku zgłoszenia wniosku o uchwalenie tajności obrad, podjęcia przez Senat uchwały o tajności obrad oraz utajnienia obrad komisji senackiej; 

17) ustala projekt budżetu Kancelarii Senatu po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu, Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, a w zakresie opieki nad Polonią oraz Polakami za granicą także Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, oraz nadzoruje wykonanie budżetu; 

18) nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Senatu; 19) powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Senatu po zasięgnięciu opinii Prezydium Senatu oraz Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich; 

19a) (uchylony)

19b) 

powołuje i odwołuje zastępców Szefa Kancelarii Senatu, po zasięgnięciu opinii Szefa Kancelarii Senatu; 

20) podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Senatu. 

2. Marszałek Senatu wykonuje także inne zadania przewidziane w Konstytucji i ustawach. 

3. Marszałek Senatu podpisuje w imieniu Senatu pisma do adresatów zewnętrznych. 

4. Marszałek Senatu może upoważnić senatora lub grupę senatorów do wykonywania określonych czynności.

Prezydium Senatu tworzą Marszałek Senatu i wicemarszałkowie. Do kompetencji Prezydium Senatu należy w szczególności dokonywanie wykładni Regulaminu Senatu, zlecanie komisjom senackim rozpatrzenia określonych spraw, opiniowanie spraw wniesionych przez Marszałka Senatu, czuwanie nad wykonywaniem obowiązków przez senatorów. Prezydium ustala też zasady organizowania doradztwa naukowego dla Senatu. 

W posiedzeniach Prezydium Senatu mogą brać udział, z prawem do głosu doradczego, Szef Kancelarii Senatu i osoby zaproszone przez Marszałka Senatu.

Konwent Seniorów jest organem zapewniającym współdziałanie klubów senackich i kół senackich w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac Senatu. 

Konwent Seniorów tworzą Marszałek Senatu, wicemarszałkowie i senatorowie – przedstawiciele klubów senackich. Kluby i koła senackie mogą porozumieć się między sobą i wydelegować wspólnego przedstawiciela do Konwentu Seniorów. Zasiadają w nim także przedstawiciele klubów parlamentarnych, w których jest co najmniej 7 senatorów. 

Na posiedzeniach Konwentu Seniorów kluby porozumiewają się m.in. w sprawach porządku obrad Senatu, planu pracy i terminów posiedzeń. Ponadto Konwent Seniorów rozpatruje i przedstawia wnioski dotyczące sposobu prowadzenia dyskusji i obrad Senatu. Senatorowie wybierają ze swojego grona sekretarzy Senatu, których zadania to m.in. prowadzenie listy mówców podczas posiedzeń Senatu, przygotowywanie protokołów posiedzeń, a także liczenie głosów oddanych w głosowaniach.

Podstawowe prace Senatu toczą się w komisjach. Do nich są kierowane ustawy uchwalone przez Sejm. Komisje rozpatrują także projekty ustaw, które powstały z inicjatywy senatorów. W ramach komisji mogą być powoływane podkomisje zajmujące się określoną problematyką.

 Zgodnie z Regulaminem Senatu senator ma obowiązek być członkiem jednej komisji stałej, a może wchodzić w skład nie więcej niż dwóch komisji. Może też uczestniczyć w pracach innych komisji, ale bez prawa do głosowania. Obowiązek członkostwa w komisjach nie dotyczy marszałka i wicemarszałków Senatu. 

W skład komisji wchodzi zazwyczaj od kilku do kilkunastu senatorów. Za organizację pracy komisji i ich działalność są odpowiedzialni przewodniczący, wybierani i odwoływani przez Senat. Zastępców przewodniczących wybierają członkowie komisji. Komisje mogą obradować wspólnie. Posiedzenie prowadzi wówczas przewodniczący jednej z komisji. Działalność komisji polega przede wszystkim na rozpatrywaniu ustaw i przygotowywaniu sprawozdań zawierających projekty uchwał Senatu w sprawie tych ustaw.

Komisja może zaproponować Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek, wprowadzenie do niej zmian, odrzucenie ustawy. Decyzje komisji w tej sprawie zapadają większością głosów w obecności co najmniej 1/3 jej członków. Sprawozdanie podczas posiedzenia plenarnego Senatu przedstawia senator wybrany przez komisję. W pracach nad ustawami komisje mogą korzystać z opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu i ekspertów, a także środowisk i organizacji zainteresowanych daną tematyką. 

Szczególny tryb stosuje się przy uchwalaniu ustawy budżetowej. Nad jej poszczególnymi częściami pracują właściwe przedmiotowo komisje. Swoje opinie przekazują Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowuje sprawozdanie wraz z projektem uchwały Senatu w sprawie ustawy budżetowej. Komisja Budżetu może zaproponować przyjęcie ustawy bez poprawek lub ich wprowadzenie. 

Komisje poza działalnością legislacyjną odbywają posiedzenia tematyczne lub seminaryjne, poświęcone problematyce związanej z przedmiotem ich działalności. W sprawach, które komisje uznają za ważne, zajmują stanowiska kierowane do odpowiednich organów czy instytucji.

Obrady komisji mają charakter jawny, w określonych wypadkach zaś − utajniony. Komisja może też odbyć posiedzenie zamknięte. W obradach komisji mają prawo uczestniczyć posłowie, przedstawiciele Rady Ministrów i organów administracji rządowej, posłowie do Parlamentu Europejskiego, podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową, a także eksperci, reprezentanci środowisk i organizacji zainteresowanych przedmiotem prac komisji.

Szczegółowe omówienie ustanowionych komisji w X kadencji Senatu, w tym ich właściwość, zostało przedstawione w rozdziale II w części dotyczącej senackiej inicjatywy ustawodawczej.

377    Źródłem tej części jest: https://senat.edu.pl/senat/organy-senatu-rp/

Konsultacje Senat prowadzi w sytuacji, kiedy jako izba korzysta ze swojego konstytucyjnego prawa inicjatywy ustawodawczej. Kwestia ta została opisana w rozdziale II.2. Jeżeli ustawa zostanie uchwalona przez Sejm i znajdzie się w Senacie, nie są prowadzone konsultacje. W tym obszarze Senat może korzystać z konsultacji prowadzonych na rządowym i sejmowym etapie procesu legislacyjnego. Partnerzy społeczni mogą jednak skierować pisma zawierające ich stanowiska, uwagi czy propozycje poprawek do Marszałka Senatu, przewodniczących właściwych komisji czy nawet wszystkich senatorów.

Działalność lobbingowa może być prowadzona w interesie osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób. Wobec tego można również wykorzystać ścieżkę wpływu, jaką jest wykazanie przez podmiot wykonujący zawodową działalność lobbingową zainteresowania pracami nad projektem. Wykaz osób wykonujących działalność lobbingową na terenie Senatu jest zamieszczona na stronie senackiej: senat.gov.pl > Lobbing > Wykaz osób wykonujących zawodową działalność lobbingową na terenie Senatu. Jeżeli zatem w interesie osób trzecich mogą występować podmioty, które prowadzą zawodową działalność lobbingową, można wykorzystać tę ścieżkę wpływu na kształt stanowionego prawa. 

Zasady wykonywania zawodowej działalności lobbingowej na terenie Senatu określa Regulamin Senatu. Podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową mogą uczestniczyć w posiedzeniach komisji, mają prawo przedstawiać rozstrzygnięcia na zasadach określonych przez przewodniczącego komisji.

Rozpatrzenie ustawy przez Senat polega na tym, że właściwa komisja, do której Marszałek Senatu skierował ustawę, proponuje sposób ustosunkowania się do ustawy przez Senat. Następnie Senat na posiedzeniu, po debacie i głosowaniu, może podjąć uchwałę o przyjęciu ustawy bez poprawek, o jej odrzuceniu (nie jest to możliwe w wypadku ustawy budżetowej) albo o wprowadzeniu poprawek, które nie mogą jednak wykraczać poza zakres ustawy przekazanej Senatowi.

W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14 dni. W przypadku zmiany Konstytucji – w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat.

Uchwałę w sprawie ustawy budżetowej Senat podejmuje w ciągu 20 dni od dnia jej przekazania.

Proces legislacyjny w zakresie ustawy uchwalonej przez Sejm i prace Senatu nad ustawą są regulowane w Regulaminie Senatu w Dziale VII. „Postępowanie w sprawie ustaw uchwalonych przez Sejm”.

Marszałek Senatu przekazaną przez Sejm do Senatu ustawę uchwaloną kieruje do właściwych komisji senackich.

Na posiedzenie komisji, na którym rozpatrywana jest ustawa uchwalona przez Sejm, przewodniczący komisji zaprasza upoważnionego przedstawiciela wnioskodawcy projektu tej ustawy i posła sprawozdawcę. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć senatorowie niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć posłowie, przedstawiciele Rady Ministrów i organów administracji rządowej, a także wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej posłowie do Parlamentu Europejskiego. W posiedzeniach komisji, na których rozpatrywane są ustawy lub projekty ustaw, mogą uczestniczyć podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową. Podmioty te mają prawo, na zasadach określonych przez przewodniczącego komisji, przedstawiać oczekiwany przez nie sposób rozstrzygnięcia.

Rozpatrując ustawę wykonującą prawo Unii Europejskiej, właściwa komisja może zwrócić się do Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej o wyrażenie opinii o ustawie lub jej części.

Komisje senackie po rozpatrzeniu ustawy przygotowują w terminie nie dłuższym niż 18 dni, a w przypadku ustawy wniesionej jako projekt pilny oraz ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej – w terminie wyznaczonym przez Marszałka Senatu, projekt uchwały Senatu w sprawie ustawy uchwalonej przez Sejm. Przewodniczący komisji może wystąpić do Marszałka Senatu o przedłużenie tego terminu. Komisje senackie jednocześnie proponują przyjęcie ustawy bez poprawek albo wprowadzenie do jej tekstu poprawek, albo odrzucenie ustawy.

Jeżeli w toku prac nad ustawą uchwaloną przez Sejm komisja dostrzeże potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych wykraczających poza materię rozpatrywanej ustawy, to wraz ze sprawozdaniem dotyczącym tej ustawy może przedstawić wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej wraz z projektem odpowiedniej ustawy. Po wysłuchaniu wniosku Senat rozstrzyga o przystąpieniu do drugiego czytania projektu ustawy. Drugie czytanie projektu ustawy przeprowadza się na tym samym posiedzeniu, jako odrębny punkt porządku obrad.

Jeżeli nie zostanie podjęta uchwała w sprawie przystąpienia do drugiego czytania, wówczas projekt ustawy kierowany jest do rozpatrzenia w trybie określonym dla postępowania w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu. Tryb ten został opisany w rozdziale II.2.

RYS. 47. PRACA NAD USTAWĄ W SENACIE.

Wnioski zgłaszane przez komisje oraz senatorów do uchwały Sejmu w sprawie usunięcia niezgodności w ustawie mogą obejmować wyłącznie zmiany zmierzające do usunięcia niezgodności ustawy z Konstytucją oraz ich niezbędne konsekwencje.

Konstytucja 

Art. 122. 4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.

Postępowanie w sprawie ustawy budżetowej zostało uregulowane w dziale VIII Regulaminu Senatu „Postępowanie w sprawie ustawy budżetowej”. Jest to szczególny tryb – w przypadku ustawy budżetowej nie jest możliwe jej odrzucenie.

Ustawę budżetową Marszałek Senatu kieruje do komisji senackich. Nad poszczególnymi jej częściami pracują właściwe przedmiotowo komisje. Swoje opinie przekazują Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowuje sprawozdanie wraz z projektem uchwały Senatu w sprawie ustawy budżetowej. Nieuwzględnienie przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych opinii właściwych komisji wymaga uzasadnienia. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych może zaproponować przyjęcie ustawy bez poprawek lub ich wprowadzenie.

W trakcie postępowania nad ustawą budżetową komisje mogą przesłuchiwać upoważnionych przedstawicieli właściwych resortów.

Na stronie Senatu www. senat.gov.pl każdy może sprawdzić zarówno, jakie są plany posiedzeń Senatu, jak i posiedzeń komisji senackich. Jak również sporządzone protokoły z przebiegu posiedzeń komisji senackich i zapisy stenograficzne tych posiedzeń. Na stronie internetowej Senatu www.senat.gov.pl/transmisje są dostępne również bieżące i archiwalne transmisje posiedzeń komisji senackich.

Osoby ubiegające się o wstęp do sali, w której odbywa się posiedzenie komisji senackiej, w celu bezpośredniej obserwacji jej obrad (publiczność) zgłaszają się do Kancelarii Senatu na co najmniej 24 godziny przed planowanym wstępem (i nie później niż do godziny 15.30). Wykaz tych osób jest przekazywany do Straży Marszałkowskiej, która na tej podstawie wystawia jednorazowe karty wstępu. 

Informacja w sprawie wstępu do budynków i na tereny będące w zarządzie Kancelarii Senatu jest dostępna telefonicznie lub mailowo: 

tel. 22 694 92 84 

Wstęp jest dozwolony po okazaniu jednorazowej karty wstępu wydanej przez Straż Marszałkowską (w Dziale Przepustek – budynek H) oraz dokumentu tożsamości ze zdjęciem (wyłącznie dowód osobisty lub paszport), potwierdzającego tożsamość posiadacza karty wstępu. Zasady wydawania i kontroli kart wstępu określa zarządzenie Marszałka Sejmu.

Jak przedstawiono w niniejszej części opracowania, postępowanie legislacyjne w Senacie jest regulowane przez Konstytucję i Regulamin Senatu. Z punktu widzenia obywatela czy organizacji pozarządowej wpływ na kształtowanie prawa na tym etapie jest wyznaczony zakresem działania Senatu przy rozpatrywaniu przekazanej ustawy. Przedmiotem rozpatrzenia przez Senat jest bowiem ustawa uchwalona przez Sejm. Senat zaś może do tekstu ustawy zgłosić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Trybunał Konstytucyjny wyznaczył zakres takiej poprawki. Akcentowana jest odrębność pomiędzy poprawką a inicjatywą ustawodawczą. Zaproponowana poprawka jest propozycją legislacyjną odnoszącą się do tekstu ustawy przekazanej do Senatu, musi ona zatem pozostawać w ramach treściowych wyznaczonych zakresem tej ustawy. Senat na tym etapie nie prowadzi konsultacji, może korzystać z konsultacji prowadzonych na rządowym i sejmowym etapie procesu legislacyjnego. Partnerzy społeczni mogą jednak skierować pisma zawierające ich stanowiska, uwagi czy propozycje poprawek do Marszałka Senatu, przewodniczących właściwych komisji czy nawet wszystkich senatorów.