Ciekawostki

 przypadku wątpliwości można sprawdzić poprawność połączenia konkretnych wyrazów m.in. w Wielkim słowniku języka polskiego PAN, dostępnym pod adresem: https://wsjp.pl/, lub w Wielkim słowniku poprawnej polszczyzny PWN pod red.Andrzeja Markowskiego, dostępnym w wielu wydaniach książkowych.

Zapożyczenia to wyrazy, zwroty, wyrażenia lub różne konstrukcje składniowe przejęte z języka obcego lub wzorowane na nim.

Inne przykłady słów, które rozszerzyły swoje dotychczasowe definicje, to np.: ekologiczny jako ‘niezanieczyszczający środowiska’ i ‘zdrowy’ (dawniej ‘związany ze środowiskiem, z ekologią’), generować, czyli ‘wytwarzać’ (dawniej znaczenie odnoszące się tylko do dziedziny fizyki), czy klinika jako ‘prywatna placówka medyczna’ (dawniej ‘szpital akademii medycznej’).

Słowem, które – podobnie jak obecnie dedykowany – rozpowszechniło się w aktach prawnych, jest słowo promocja. Dawniej promocja oznaczała przejście ucznia do kolejnej klasy, nadawanie tytułu naukowego czy stopni oficerskich, a w sporcie – zamianę pionka na figurę w szachach lub na damę w warcabach po tym, jak pionek dotrze do końcowej linii szachownicy⁸ . Współczesne słowniki języka polskiego odnotowują już spopularyzowane znaczenie promocji jako ‘działań zmierzających do zwiększenia popularności firmy i jej produktów, do zwiększenia sprzedaży jakiegoś towaru, np. poprzez reklamę lub obniżenie ceny’⁹ (kalka z języka angielskiego: promotion). Dobry przykład ukazujący, jak język korzysta z obcych wzorców i je przyswaja, można znaleźć w ustawie z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Pojawia się w niej wyrażenie promocja wyrobów tytoniowych, które wprowadziła nowelizacja ustawy z dnia 8 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej w miejsce wcześniejszej reklamy¹⁰ wyrobów tytoniowych.

⁸ Hasło: promocja [w:] Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, https://sjp.pwn.pl /doroszewski/promocja;5481944.html [dostęp: 8.05.2023]. 

⁹ Hasło: promocja [w:] Wielki słownik języka polskiego PWN, red. S. Dubisz, Warszawa 2018. 

¹⁰ Wyraz reklama pochodzi od łacińskiego reclamo, reclamare ‘głośno się sprzeciwiać, okrzykiem wyrażać niezadowolenie, protestować, zaprzeczać’. Słowo reklama funkcjonuje w polszczyźnie od ponad 100 lat – jego definicja pojawia się w Słowniku języka polskiego pod red. J. Karłowicza, nazywanym słownikiem warszawskim. Poszczególne tomy słownika były wydawane w latach 1900–1927; źródło: https://wsjp.pl/haslo/podglad/13387/reklama#chronologizacja [dostęp: 8.05.2023]. 

Jeżeli możemy w łatwy sposób sformułować przepis z użyciem wyrazów lub wyrażeń takich, jak: specjalny, przeznaczony do czy przeznaczony dla, które zastąpią modny wyraz dedykowany bez zmiany sensu zdania, starajmy się tak robić. W tekstach prawnych przepisy powinny być bowiem konstruowane w sposób jasny, z wykorzystaniem słów i wyrażeń z języka ogólnego, nie zaś z tych odmian polszczyzny, którymi posługuje się dość wąskie grono specjalistów.