Ciekawostki

Zdaniem jest grupa wyrazów powiązanych treściowo i gramatycznie, która zawiera co najmniej jedną formę osobową czasownika. Zdaniem może być także jeden wyraz – czasownik w formie osobowej (np. Zagłosowali).

Należy umieć odróżniać części mowy od części zdania.
Części mowy to klasy wyrazów, do których zalicza się: rzeczowniki, czasowniki (w tym imiesłowy jako formy gramatyczne czasownika), przymiotniki, przysłówki, liczebniki, zaimki, przyimki, spójniki, partykuły (np. nie) i wykrzykniki (np. oj!).
Części zdania to elementy zdania, które wskazują na relacje zachodzące między wyrazami lub ich grupami. Tymi elementami są: podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie i okolicznik. Części zdania są wyrażone częściami mowy, np. orzeczenie to część zdania wyrażona czasownikiem, która in  formuje o czynności wykonywanej przez podmiot – np. rzeczownikowy

W czasie teraźniejszym oraz w czasie przyszłym składającym się z formy osobowej czasownika być i bezokolicznika następuje neutralizacja rodzaju orzeczenia – tzn. czasownik ma taką samą formę dla wszystkich rodzajów.
Innymi słowy, forma czasownika zależy w takim przypadku wyłącznie od tego, czy rzeczownik ma liczbę pojedynczą czy mnogą, nie zaś od tego, jaki jest rodzaj tego rzeczownika: 

dokument
strategia
zadanie                        ---→     podlega | będzie podlegać podlegają | będą podlegać
podmiot
przedsiębiorca

Rodzaj jest natomiast uwidoczniony m.in. w czasie przyszłym zbudowanym z formy osobowej czasownika być i formy osobowej czasownika towarzyszącego, a także w czasie przeszłym i w trybie warunkowym:

dokument                                 będzie podlegał | podlegał | podlegałby
strategia                                     będzie podlegała | podlegała | podlegałaby
zadanie                      ---→         będzie podlegało | podlegało | podlegałoby
podmiot                                     będzie podlegał | podlegał | podlegałby
przedsiębiorca                        będzie podlegał | podlegał | podlegałby

dokumenty, strategie,      ---→    będą podlegały | podlegały | podlegałyby
zadania, podmioty                        (rodzaj niemęskoosobowy)

przedsiębiorcy         ---→       będą podlegali | podlegali | podlegaliby
                                                      (rodzaj męskoosobowy)

Równoważniki, czyli oznajmienia, to wyrazy lub wyrażenia, które zastępują zdanie, pełnią tę samą funkcję, ale w przeciwieństwie do niego nie mają orzeczenia w formie osobowej.

Orzeczeniem imiennym jest także czasownik w stronie biernej.
Na przykład: Sejm uchwalił ustawę.     ---→   Ustawa została uchwalona przez Sejm

Ciekawa pod względem budowy jest konstrukcja orzeczenia w formie czasu przyszłego złożonego, której elementami są czasownik posiłkowy być w czasie przyszłym oraz tzw. pseudoimiesłów. Pseudoimiesłów to dawny imiesłów czynny czasu przeszłego, który służył do tworzenia form czasu przeszłego i przyszłego, a także trybu przypuszczającego. Jego forma jest tożsama z 3. osobą czasu przeszłego⁵.
Na przykład: Uczestnik walidacji będzie wykonywał zadania praktyczne.

Należy zwrócić uwagę szczególnie na to, że wyraz, który wymaga dopełnienia, ma określone wymagania składniowe. W aktach prawnych można znaleźć błędy, które wynikają m.in. z użycia niewłaściwego przypadka dopełnienia lub niewłaściwego przyimka (np. *używać system zamiast używać systemu, *dopełniać obowiązek zamiast dopełniać obowiązku, *dokonać rozliczenie zamiast dokonać rozliczenia czy *rozumieć coś pod czymś zamiast rozumieć coś przez coś). Zagadnienie dotyczące błędów w związkach rządu zostało szerzej omówione w rozdziale 3.2.