6. Uprawnienia Prezydenta w procesie legislacyjnym ustawy przyjętej przez Sejm

Z uwagi na doniosły charakter decyzji Prezydenta Konstytucja reguluje trzy alternatywne rozwiązania. Prezydent, czuwając nad przestrzeganiem Konstytucji, przed podpisaniem ustawy jest uprawniony do dokonania analizy ustawy pod kątem zarówno prawnym, jak i oceny skutków polityczno-społeczno-gospodarczych. 

Zgodnie z Konstytucją Prezydent może podjąć następujące decyzje: 

1) podpisanie ustawy, 

2) skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją, 

3) przekazanie ustawy Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. 

W przypadkach opisanych w pkt 2 i 3 obowiązek podpisania ustawy jest uzależniony od decyzji podmiotów, do których ustawa została skierowana. 

Na podjęcie decyzji Prezydent ma 21 dni od dnia otrzymania ustawy od Marszałka Sejmu i jest to termin nieprzekraczalny. Naruszenie tego terminu rodzi odpowiedzialność Prezydenta za naruszenie Konstytucji i powoduje możliwość postawienia przed Trybunałem Stanu.

Warto podkreślić, że Konstytucja nie określa Marszałkowi Sejmu terminu na przedstawienie ustawy do podpisu Prezydenta. Termin ten określony jako „niezwłocznie” wynika z Regulaminu Sejmu.

Regulamin Sejmu

 Art. 56. Niezwłocznie po ustaleniu tekstu ustawy w wyniku rozpatrzenia uchwały Senatu albo po uzyskaniu informacji o przyjęciu ustawy przez Senat bądź po bezskutecznym upływie terminu do podjęcia uchwały Senatu Marszałek Sejmu przesyła Prezydentowi tekst ustawy, potwierdzony swoim podpisem.

Konstytucja 

Art. 122. 6. Wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją lub z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie ustawy wstrzymuje bieg, określonego w ust. 2, terminu do podpisania ustawy.

Prezydent, w przypadku gdy ustawa nie budzi wątpliwości co do jej zgodności z Konstytucją, podpisuje ustawę. Jest to często akt uroczysty, który stanowi uwieńczenie procesu legislacyjnego. 

Prezydent podpisuje ustawę również wówczas, gdy nie widzi podstaw do przekazania ustawy Sejmowi w celu ponownego rozpatrzenia. 

Po podpisaniu ustawy, Prezydent zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje do właściwego organu wydającego ten dziennik urzędowy.

Konstytucja 

Art. 122. 3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją. 

4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu, podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.

Przepisy Konstytucji, wskazując podmioty posiadające legitymację do wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności m.in. ustawy z Konstytucją, w pierwszej kolejności wskazują Prezydenta, którego konstytucyjnym zadaniem jest czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji. 

Konstytucja 

Art. 191. 1. Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: 

1) Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich, 

2) Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2, 

3) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, 

4) ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, 

5) kościoły i inne związki wyznaniowe, 

6) podmioty określone w art. 79 w zakresie w nim wskazanym. 2. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3–5, mogą wystąpić z takim wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.”

 W polskim systemie prawa sądem, który orzeka o zgodności ustaw z ustawą zasadniczą, jest Trybunał Konstytucyjny. Zgodnie z art. 188 Konstytucji Trybunał Konstytucyjny orzeka m. in w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, a także zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie. Jednakże w trybie kontroli prewencyjnej przepisy Konstytucji wyraźnie ograniczają możliwość orzekania o zgodności ustaw przed podpisaniem jedynie do oceny zgodności z ustawą zasadniczą.

Konstytucja nie określa warunków, od których jest uzależniona możliwość skorzystania przez Prezydenta z prawa kontroli prewencyjnej. Oznacza to, że Prezydent może podjąć decyzję o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego każdej ustawy, która został przedłożona do podpisu. Tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym określa ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, w tym określa wymogi, jaki powinien spełniać wniosek o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją. Z tych przepisów wywieźć można ograniczenie Prezydenta, co do kierowania ustaw, gdyż wymagane jest wykazania przez Prezydenta wątpliwości co do zgodności ustawy lub poszczególnych jej przepisów z konkretnymi wzorcami kontroli. 

Ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym 

Art. 47. 1. Wniosek złożony przez podmiot, o którym mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1–5 Konstytucji, zawiera: 

1) oznaczenie podmiotu uprawnionego do złożenia wniosku; 

2) podanie podstawy prawnej działania podmiotu uprawnionego do złożenia wniosku; 

3) oznaczenie rodzaju pisma procesowego; 

4) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części; 

5) wskazanie wzorca kontroli; 

6) uzasadnienie. 

2. Uzasadnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, zawiera: 

1) przywołanie treści kwestionowanego wnioskiem przepisu wraz z jego wykładnią; 

2) przywołanie treści wzorców kontroli wraz z ich wykładnią; 

3) określenie problemu konstytucyjnego i zarzutu niekonstytucyjności; 

4) wskazanie argumentów lub dowodów na poparcie zarzutu niekonstytucyjności.

 RYS. 55. NAJCZĘSTSZE WZORCE KONTROLI.

 W trybie kontroli prewencyjnej Trybunał Konstytucyjny orzeka w pełnym składzie. Termin na rozpatrzenie sprawy w przypadku kontroli prewencyjnej został określony w Konstytucji jedynie w przypadku ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym – zgodnie z art. 224 ust. 2 wynosi 2 miesiące. Ograniczeń temporalnych nie ma w przypadku innych ustaw kierowanych przed podpisaniem. Po wydaniu orzeczenia: 

• jeżeli Trybunał Konstytucyjny uzna ustawę za zgodną z Konstytucją, Prezydent nie może odmówić jej podpisania – Prezydent jest zobowiązany podpisać taką ustawę oraz zarządzić jej ogłoszenie; 

• jeżeli Trybunał Konstytucyjny uzna ustawę za niezgodną z Konstytucją, Prezydent odmawia podpisania takiej ustawy;

• jeżeli niezgodność ustawy z Konstytucją dotyczy tylko niektórych przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu: o podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne z Konstytucją albo o zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności. W tej procedurze nie bierze udziału Senat.

Konstytucja 

Art. 122. 5. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3. 

RYS. 56. MOŻLIWE DECYZJE PREZYDENTA

Termin 21 dni na podjęcie decyzji przez Prezydenta na ostatnim etapie procesu ustawodawczego daje możliwość wyrażenia swojej opinii przez obywateli, w tym zgłaszania postulatów co do podjęcia decyzji o podpisaniu albo odmowie podpisania ustawy, szczególnie jeśli ustawa zawiera kontrowersyjne z punktu widzenia społecznego rozwiązania. Charakter zgłaszanych postulatów (prawne lub merytoryczne) może mieć wpływ na kierunek podejmowanych przez Prezydenta działań. W przypadku wątpliwości co do zgodności z Konstytucją całej ustawy, bądź jedynie części jej przepisów, podnoszone argumenty mogą zostać wykorzystane we wniosku kierowanym do Trybunału Konstytucyjnego. Merytoryczne zastrzeżenia dotyczące przyjętych rozwiązań mogą stanowić potwierdzenie wątpliwości Prezydenta, podnoszonych w uzasadnieniu wniosku o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Sejm. W celu zgłoszenia postulatów można skorzystać z kilku możliwości.

Nawet na tak zaawansowanym etapie procesu legislacyjnego istnieje możliwość skorzystania z formalnej drogi wpływu, jaką są petycje. Zasady składania i rozpatrywania petycji określa ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach. Z uwagi na szeroką definicję ustawową petycją możemy objąć nie tylko postulaty zmiany prawa, jak na etapie podejmowania inicjatywy ustawodawczej przez Prezydenta, ale także zwrócić uwagę na konieczność podpisania ustawy jako ważnej i doniosłej społecznie, albo wręcz odwrotnie – zachęcić do podjęcia innych działań niż podpisanie ustawy. W petycji można zwrócić się do Prezydenta o podpisanie ustawy albo skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją, albo o zgłoszenia weta czyli przekazanie Sejmowi ustawy z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie., 

Ustawa o petycjach 

Art. 2. 3. Przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności, zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. 

Petycję w sprawie podjęcia odpowiednich działań przez Prezydenta może złożyć zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną lub grupa tych podmiotów. Interes w podejmowaniu sugerowanego przez podmiot wnoszący działania Prezydenta może być zarówno publicznym, jak i podmiotu wnoszącego petycję, podobnie jak w przypadku petycji składanych w innych celach. Przepisy ani Konstytucji, ani ustawy nie ograniczają w tym zakresie podmiotu wnoszącego petycje, by był zmuszony wykazać, że odmowa podpisania ustawy jest jedynie w interesie społecznym. 

Co istotne, o tym, czy pismo skierowane do Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej będzie rozpatrywane w trybie przewidzianym dla petycji, decyduje jego treść, a nie forma, np. sposób zatytułowania pisma. Petycję składa się w formie pisemnej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej – decyzja pozostaje po stronie podmiotu zainteresowanego. 

Żądanie zawarte w petycji może ograniczyć się jedynie do żądania niepodpisywania ustawy. Tym samym w gestii Prezydenta pozostanie, czy zdecyduje się na skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego, czy skorzystanie z prawa weta. W dużej mierze uzależnione to będzie od argumentacji – prawnej lub merytorycznej przedstawionej w petycji.

Zgodnie z ustawą podmiot rozpatrujący petycje udostępnia na swojej stronie internetowej zbiorczą informację o petycjach rozpatrzonych w roku poprzednim.

Zbiorcze informacje o petycjach rozpatrywanych w danym roku (zestawienia), podobnie jak petycje są zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej w za- kładce petycje: https://www.prezydent.pl/bip/petycje

Z zestawień petycji z lat 2015-2022 wynika, że ta forma wpływu nie była często wykorzystywana, w przeciwieństwie do petycji dotyczących inicjatywy legislacyjnej.

Ustawa wymaga, aby przedmiot petycji mieścił się zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. Tym samym zgłaszając petycję na tym etapie procedury ustawodawczej, należy pamiętać, że Prezydent może korzystać jedynie z procedur przewidzianych konstytucyjnie, tj. może podpisać ustawę albo odmówić jej podpisania, korzystając z dwóch alternatywnych ścieżek kierowania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego albo do Sejmu. Prezydent na tym etapie nie ma możliwości dokonywania zmian w uchwalonej ustawie i wprowadzenia poprawek, nawet natury czysto redakcyjnej.

Jeśli adresat petycji uzna, że jest niewłaściwy do jej rozpatrzenia, przesyła ją niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia jej złożenia, do podmiotu właściwego do rozpatrzenia petycji, zawiadamiając o tym równocześnie podmiot wnoszący petycję.

Podobnie jak w przypadku petycji w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej, również petycje dotyczące ustaw uchwalonych w sprawach, w których właściwi są ministrowie lub inne organy administracji rządowej, są przekazywane tym właściwym organom, jak również ewentualna decyzja co do sposobu postępowania z ustawą może być z tymi organami konsultowana. Jeśli nawet, mimo argumentów przeciwnych podpisaniu ustawy wskazywanych w petycji, Prezydent podejmie decyzję o podpisaniu ustawy, petycja może zostać przekazana do właściwego organu odpowiedzialnego za ten obszar polityki Państwa. Wnioski z petycji mogą posłużyć przy ewentualnej ocenie stosowania uchwalonego prawa i przyczynić się do jego zmiany. Ważne jest jednak, by swoje stanowisko wyrażać na jak najwcześniejszym etapie procedury ustawo- dawczej, gdyż etap promulgacji aktu daje najmniejsze możliwości wywołania skutku przez zgłaszane postulaty.

Próba interwencji dotyczącej decyzji w sprawie ustawy przedstawionej do podpisu Prezydenta może również odbywać się za pośrednictwem doradców lub w formie lobbingu.

Poniżej przykłady wniosków o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Sejm, wskazujących w uzasadnieniach na wpływ społeczny na podjętą decyzję. 

1. ustawa z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora oraz niektórych innych ustaw

• Zarzut naruszenia prawa do prywatności (art. 47 Konstytucji) oraz autonomii informacyjnej jednostki (art. 51 ust. 2 Konstytucji)

• zarzuty koncentrują się głównie wokół naruszenia prawa do prywatności dzieci własnych, dzieci małżonka oraz dzieci przysposobionych osób objętych obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego – osoba, na którą nałożony został ustawowy obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego, będzie musiała objąć swoim oświadczeniem także majątek dorosłego dziecka, a dokładniej – zarówno majątek odrębny dziecka, jak też majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową dziecka; 

• tak skonstruowany wymóg złożenia oświadczenia majątkowego narusza także wynikającą z art. 51 ust. 2 autonomię informacyjną jednostki, czyli zakaz pozyskiwania, gromadzenia i udostępniania innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym;

• Zarzut naruszenia zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji) 

• zarzut ten związany jest z odpowiedzialnością, którą mogą ponosić osoby zobowiązane do złożenia oświadczenia majątkowego, za niezłożenie lub złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia – w zależności od tego, do której kategorii należy osoba składająca oświadczenie, różna będzie odpowiedzialność za ten sam czyn.

2. ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw • przebieg procedury ustawodawczej. 

3. ustawa z dnia 14 grudnia 2017 r. zmieniająca ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności

 • przebieg procedury ustawodawczej. 

4. ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów wojskowych

 • wątpliwości budziły zasady zwierzchniego nadzoru Ministra Sprawiedliwości nad sądami wojskowymi w zakresie ich organizacji i działalności administracyjnej. 

5. ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy

 • art. 64 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 31 ust. 3 oraz art. 21 ust. 2 Konstytucji, 

• art. 2 – zasada zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, zasada ochrony praw nabytych i zasada niedziałania prawa wstecz. 6. ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o muzeach

 • „W trakcie prac parlamentarnych nad projektem poselskim, jak również po uchwaleniu ustawy i przekazaniu jej do podpisu Prezydentowi RP – zgłaszane były zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją poszczególnych jej postanowień”,

 • art. 2, art. 64 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. 7. ustawa z dnia 13 września 2013 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych 

• Nowelizacja, będąca kompilacją trzech projektów poselskich, spotkała się z protestem środowisk samorządowych, w tym ich krajowych organizacji. W apelach kierowanych do Prezydenta wskazywały one na poważne ryzyko niezgodności nowych przepisów z Konstytucją.

8. nowelizacja ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 

• „ustawa dotyka bardzo istotnych kwestii wolności obywatelskiej i prezydent musiał zważyć dwie racje – z jednej strony są to dochody gmin, a z drugiej strony konstytucyjne prawo do wolności obywatela i przeważyło to drugie”. 

9. nowelizacja ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 

• ustawa ta może ograniczać konstytucyjne zasady dotyczą-ce prawa własności i zaufania obywatela do państwa (art. 2 i art. 64 Konstytucji) oraz naruszać zasadę niedziałania prawa wstecz (art. 2 Konstytucji) 10. ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych 

• według informacji zawartych w uzasadnieniu wniosku nie zostały zachowane zasady obowiązujące przy tworzeniu prawa oraz naruszone zostały fundamentalne zasady konstytucyjne, w tym przede wszystkim zasada wolności zrzeszania, zasada zaufania obywateli i ich organizacji do Państwa, zasada przyzwoitej legislacji, zasada wolności gospodarowania, zasada ochrony własności oraz zasada równości wobec prawa.

 11. ustawa z dnia 18 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi 

• zasada państwa prawnego i wynikające z niej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa i zasada poprawnej legislacji. 

12. ustawa z dnia 23 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw 

• ustawie zarzucono niezgodność m.in. z art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim narusza zasadę sprawiedliwości społecznej, art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji, z art. 45 ust. 1 Konstytucji w związku z art. 77 ust. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim zamyka się w sprawach dotyczących uzyskania zgody na realizację procesu inwestycyjnego drogę sądową osobom trzecim, na których prawo własności lub inne prawa majątkowe może oddziaływać realizowana inwestycja oraz art. 2 Konstytucji w zakresie, w jakim naruszają zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, zwalniając władze publiczne z obowiązku dbałości o prawa i wolności obywatelskie, a także z obowiązku zapewnienia porządku publicznego, a także zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa i wyprowadzaną z niej zasadę określoności przepisów prawa.

13. ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz o zmianie niektórych ustaw

 • naruszenie zasady państwa prawnego przez brak proporcjonalności i nadmierny rygoryzm,

 • naruszenie zasady przyzwoitej legislacji. 14. ustawa z dnia 13 czerwca 2008 r. o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych

 • m.in. zarzut dotyczył niezgodności z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim upoważnienie do wydania rozporządzenia nie spełnia konstytucyjnych standardów do wydania aktu wykonawczego.

Podpisując ustawę, Prezydent zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym. Wymóg ogłoszenia ustawy wynika z Konstytucji i jest warunkiem sine qua non jej wejścia w życie. 

Ogłoszenie prawa oznacza podanie go do publicznej wiadomości i do stosowania. Udostępnienie aktu w dzienniku urzędowym nakłada obowiązek na adresatów norm do ich stosowania. Nikt nie może zasłaniać się nieznajomością prawa, co jest powiązane z zasadą, że nieznajomość prawa szkodzi (ignorantia iuris nocet). Z drugiej strony nikt także nie może ponosić ujemnych konsekwencji naruszenia normy, która nie była w odpowiedni sposób podana do publicznej wiadomości.

 Konstytucja

 Art. 88. 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.

Zasady ogłaszania ustaw określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Zgodnie z art. 2 tej ustawy, powielającym zasady konstytucyjne ogłaszania prawa powszechnie obowiązującego, ogłoszenie ustawy w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. 

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

 Art. 2. 1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. 

Art. 2a. 1. Akty normatywne i inne akty prawne podlegające ogłoszeniu ogłasza się w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, chyba że ustawa stanowi inaczej. 

2. Dzienniki urzędowe wydaje się w postaci elektronicznej, chyba że ustawa stanowi inaczej. 

Art. 15. 1. Podstawą do ogłoszenia aktu normatywnego lub innego aktu prawnego jest akt w formie dokumentu elektronicznego opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym przez upoważniony do wydania aktu organ.

Dziennikami urzędowymi w rozumieniu ustawy są: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej ,,Monitor Polski’’, dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe urzędów centralnych, Dziennik Urzędowy Komisji Nadzoru Finansowego oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe. Dla każdego dziennika urzędowego wydawanego w postaci elektronicznej organ wydający prowadzi odrębną stronę internetową, np. dla Dziennika Ustaw jest to strona https://dziennikustaw.gov.pl/DU Zgodnie z art. 9 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, ustawy są ogłaszane w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

RYS. 57. NIEKTÓRE RODZAJE AKTÓW PRAWNYCH OGŁASZANYCH W DZIENNIKACH URZĘDOWYCH.

Organem wydającym Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezes Rady Ministrów. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej jest wydawany przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji. Oznacza to, że Rządowe Centrum Legislacji, jako jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady Ministrów, jest podmiotem udostępniającym na stronie internetowej prowadzonej dla Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej akty kierowane do ogłoszenia. Wiąże się to z procedurą przygotowania danego aktu do udostępnienia na stronie (procedura opisana niżej). 

Prezes Rady Ministrów jako organ wydający Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej przechowuje wydruki egzemplarzy tego dziennika, a także w celach archiwalnych przekazuje po egzemplarzu wydruku Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałkowi Sejmu oraz Bibliotece Narodowej. Dokumenty te są przechowywane wieczyście. 

Takie rozwiązanie pozwala na kontrolę autentyczności i integralności aktów prawnych ogłaszanych w formie elektronicznej. 

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych 

Art. 20b. 3. Organ wydający Dziennik Ustaw i Monitor Polski przechowuje po jednym egzemplarzu każdego z tych dzienników również w formie ich wydruków, poświadczonych za zgodność z oryginałem przez ten organ. 

4. Organ wydający Dziennik Ustaw i Monitor Polski przekazuje po jednym egzemplarzu każdego z tych dzienników w formie wydruków, o których mowa w ust. 3, Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałkowi Sejmu oraz Bibliotece Narodowej w celu ich przechowywania. 

5. Dzienniki w formie wydruków, o których mowa w ust. 3, oraz oryginały aktów, o których mowa w ust. 2, przechowuje się wieczyście.

Zgodnie z ustawą o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych termin na ogłoszenie ustawy jest określony jako niezwłoczny. Datę ogłoszenia ustala się zgodnie z przyjętą w Rządowym Centrum Legislacji procedurą określania czasochłonności.

 Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

 Art. 3. Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie.

Zgodnie z przyjętą i stosowaną w Rządowym Centrum Legislacji procedurą określania czasochłonności ogłaszania aktów prawnych data ogłoszenia nadesłanego aktu jest ustalana przede wszystkim z uwagi na wskazany w samym akcie termin jego wejścia w życie. W szczególności, jeśli termin ten nie jest uzależniony od terminu wejścia w życie ustawy upoważniającej (w przypadku rozporządzeń) lub wskazany jest liczbą dni lub miesięcy, z czego można wnioskować, że nie jest istotny konkretny dzień wejścia w życie takiego aktu. Ewentualne wskazówki co do pilności sprawy przekazują także podmioty właściwe ze względu na zakres przedmiotowy aktu, tj. w pierwszej kolejności właściwi ministrowie, którzy posiadają wiedzę co do merytorycznego uzasadnienia daty wejścia w życie. Data wejścia w życie jest ustalana także na podstawie innych okoliczności, znanych Rządowemu Centrum Legislacji – np. data wejścia w życie ustawy jest skorelowana z terminem wejścia w życie innych przepisów albo z zaistnieniem jakiegoś stanu faktycznego. Jeśli takie okoliczności nie występują, to planowany czas ogłoszenia aktu jest określany na podstawie następujących czynników:

• rodzaj aktu 

• akty prawne, w trakcie przygotowania do ogłoszenia, są analizowane przez redaktorów w zakresie oczywistych błędów pisarskich, 

• rozporządzenia podlegają dodatkowej weryfikacji przez legislatora, która również może trwać ok. 2-3 dni, podpisane przez organ właściwy rozporządzenie jest analizowane w szczególności w zakresie zgodności aktu z ustaleniami przyjętymi w trakcie procesu legislacyjnego, np. na etapie komisji prawniczej;

 • objętość aktu 

• liczba stron aktu – przygotowanie do ogłoszenia bardzo obszernych aktów zajmuje więcej czasu; 

• cechy techniczne 

• wpływ na złożoność prac redakcyjnych ma fakt, czy dany akt zawiera tabele, załączniki lub różnego rodzaju formularze; 

• ogólna liczba projektów

 • ogólna liczba i objętość dokumentów, jakie wpływają w danym okresie do Rządowego Centrum Legislacji w celu ogłoszenia, 

• szczególnie w grudniu każdego roku liczba ta jest wyższa od przeciętnej w całym roku; 

Informacja szczegółowa o terminach ogłaszania aktów prawnych jest dostępna pod adresem: https://wykaz.rcl.gov.pl/procedura.pdf 

Informacje o konkretnym terminie ogłoszenia danego aktu prawnego można uzyskać, sięgając do prowadzonego na stronie Rządowego Centrum Legislacji wykazu aktów oczekujących na ogłoszenie. Można w nim sprawdzić planowaną najpóźniejszą datę ogłoszenia danego aktu, która jest ustalana zgodnie z wyżej opisaną procedurą. 

Wykaz aktów oczekujących na ogłoszenie jest dostępny pod adresem na stronie RCL w zakładce „Dzienniki”: https://wykaz.rcl.gov.pl/